X
Menu

Toz Ölçümü ile gözle görülemeyen katı taneciklerin ve insan sağlığını tehdit eden bu partiküllerin tespit ve değerlendirilmesi için yapılan ölçümdür.

Toz ölçümü, toz ile ilgili olarak iş sağlığı ve güvenliği yönünden ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için yapılan çalışmalardır. ÇSGB’nın toz ölçümü kapsamında 20/6/2012 tarihli yönetmelik kanunu ile düzenli toz ölçümü yapılması gereken iş yerlerinde tozla mücadele birimlerinin kurulması 6331 İSG yönetmeliği ile zorunlu hala getirilmiştir.

toz

Yönetmelik kapsamında çalışan sağlığını ve güvenliğini korumak ve mesleki hastalıkların oluşabileceği her türlü risk faktörlerinin işveren tarafından önlenmesi gerekmektedir. ÇSGB belirlediği, gerekli eğitim ve bilgi işveren tarafından çalışanlara verilmelidir. Mekan içerisinde oluşan tozların hava yoluyla solunmaması için İSG standartlarında koruyucu maskeler, koruyucu donanımları ve araç gereçleri işveren tarafından tedarik edilmesi zorunludur.

 

Toz Ölçümü birimleri kurmakla yükümlü olan şirketlerin özellikleri

(6331 TMY – Madde 8)

a) İşveren ve alt işveren dahil toplam çalışan sayısı 300 ve daha fazla olan maden işletmeleri, Bakanlıkça yeterliliği kabul edilmiş TMB(tozla mücadele birimi) kurmakla yükümlüdür. Daha önce kurulmuş olan TMB’ler yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içerisinde yeterliliklerinin tespiti için Bakanlığa başvuruda bulunurlar.

b) Daha önce kurulmuş olan, akredite olmuş toz ölçebilen özel laboratuvarlar yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde yeterliliklerinin tespiti için Bakanlık’a başvuruda bulunurlar.

(2) Maden dışı işletmeler ile çalışan sayısı 300’den az olan maden işletmelerinden, işverence toz ölçümünün yapılmadığı durumlarda Bakanlık iş müfettişinin isteği üzerine İSGÜM tarafından 1’er ay aralıklarla yapılacak 3 toz ölçüm değeri sonuçlarının EK-1’de verilen listedeki ZAOD/TWA değerlerinin üzerinde çıkması halinde, Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirme sonucunda gerekli görülen işyerleri Bakanlıkça yeterliliği kabul edilmiş TMB kurmakla yükümlüdürler.

(3) Bunların dışında kalan maden işletmeleri, yükümlü oldukları toz ölçümlerini, isterlerse Bakanlıkça yeterliliği kabul edilmiş TMB kurarak yapabilirler veya Bakanlıkça yeterliliği kabul edilmiş akredite olmuş toz ölçebilen özel laboratuvarlara ya da İSGÜM’e yaptırabilirler.

(4) Bir TMB kurmuş olan işveren, aynı tozla mücadele birimi ile farklı illerde bulunan diğer işletmelerinde de tozla mücadele işlemlerini yürütebilir.

 Toz Ölçümü birimleri kurmakla yükümlü olmayan işyerlerin özellikleri

(6331 TMY – Madde 9)

Tozla Mücadele Birimi kurmakla yükümlü olmayan işverenler işyerlerinde, toz örneği alınması ve değerlendirilmesini, Bakanlıkça yeterliliği kabul edilmiş akredite olmuş toz ölçebilen özel laboratuvarlara veya İSGÜM’e yaptırır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, dış etkenler ve çevresel nedenlerden dolayı iş yerlerinde oluşan her türlü tozun önlenmesi ve düzenli aralıklarda gerekli toz ölçümünün ve kontrollerinin uygulanması gerekmektedir.

İç Ortam Toz Ölçümü Standartları (Maden İşletmerinde Tozla Mücadele Yönetmeliği)

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Tozla Mücadele Yönetmeliğinin 16. Maddesine göre;

‘‘Toz oluşumu, patlama ve yangınların önlenmesi, tozun bastırılması

MADDE 16 – (1) İşyerlerinde toz oluşumunun, patlama ve yangınların önlenmesi, tozun işyeri ortam havasına karışmasını önlemede aşağıdaki tedbirler alınır;

a) Patlatma için lağım deliklerinin açılması su enjeksiyonlu araçlarla yapılır.

b) Yeraltında lağım atıldığında, çıkacak tozun önlenmesi için, lağım deliklerine su kartuşlarının konulması, lağımlarla patlayacak su torbaları asılması veya patlamayı müteakip su fisketelerinin açılması gibi önlemler alınır.

c) Ortamdaki tozun Ek 1’de yer alan tabloda belirtilen limitleri aşmaması ve çalışanların tozsuz ortamda çalıştırılmasını sağlamak üzere, alanın su enjeksiyonu ile ıslatılması, su fisketelerinin kullanılması ve bunun gibi toz oluşumunu önleme yöntemleri kullanılır.

ç) Kömür tozu patlamasını önlemek için kullanılacak taş tozunda % 5′ den fazla kristal yapıda SiO2 bulunamaz.

d) Yeraltı ve yerüstü işletmelerinde toz oluşumunu önlemek için gidiş-geliş yolları sürekli olarak ıslatılarak nemli kalması sağlanır.

e) Tozun kaynağında emilerek tutulmasını veya uzaklaştırılmasını sağlayan düzenekler kullanılır.

f) İşletmelerde meydana gelen tozun işyeri havasına karışarak solunmasının önlenmesi için gerekli teknik önlemler alınır, alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda standartlara uygun solunum sistemi koruyucuları kullandırılarak çalışanların etkilenmeleri önlenir.

g) Yönetmelik kapsamında olan maden dışı işyerlerinde, tozun birikmesine neden olacak girinti, çıkıntı bulunmaz, duvar, tavan ve zemin düz ve kolay temizlenir şekilde tesis edilir. Patlama ve yanma özelliğine sahip organik ve sağlık riski yüksek olan inorganik tozların temizlenmesi işinde kesinlikle basınçlı hava kullanılmaz. Tozların temizlenmesi işinde sanayi tipi elektrik süpürgeleri kullanılır. Süpürge haznesinde toplanan toz, tozun dışarı çıkmasına engel olacak şekilde iç yüzeyi kaplanmış kuru ve sağlam torbalara boşaltılır, torba üzerinde gerekli uyarıcı yazı ve işaretler bulunur.

ğ) Su ve nemle temasında yanma veya patlama özelliğine sahip materyallerin tozlarının temizlenmesinde su veya nemli paspas kullanılmaz, sanayi tipi elektrik süpürgeleri kullanılacak toz toplama haznesinin kuru olmasına özen gösterilir, nemli veya ıslak ise kurutulduktan sonra kullanılır, kesinlikle basınçlı hava tutularak temizlik yapılmaz. Süpürge haznesinde toplanan toz, kuru ve dışarıdan içine su almayacak özelliğe sahip torbalarda toplanır, torba üzerinde gerekli uyarıcı yazı ve işaretleri bulunur.

h) İşletmede oluşan atıklar, çevre mevzuatına uygun olarak bertaraf edilir.

(2) Tozla oluşumu, patlama ve yangınların önlenmesi ile tozun bastırılmasına ilişkin özel önlemler Ek-7’de verilmiştir.’’denilmektedir.

Bu madde kapsamında yapılan iç ortam toz ölçümleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Tozla Mücadele Yönetmeliği Ek-1 sınır değerlerine göre değerlendirilmektedir.